در معرفی کتاب مهرطلبی توضیح دادیم که مهرطلبی یا میل افراطی به راضی کردن دیگران (Disease to Please) یک بیماری (به معنای علمی این واژه) نیست؛ اما می‌تواند علت و نیز معلول مجموعه‌ای از عادت‌ها، رفتارها و الگوهای ذهنی باشد.
هریت بریکر بیشتر ترجیح می‌دهد مهرطلبی را یک مسئله، مشکل یا دام بداند که افراد بسیاری – آگاهانه یا ناآگاهانه – گرفتار آن شده‌اند.
بریکر در کتاب مهرطلبی، یک برنامه ۲۱ روزه برای رهایی از مهرطلبی پیشنهاد می‌کند. اگر با بررسی پرسشنامه مهرطلبی به این نتیجه رسیده‌اید که این ویژگی در شما نیز وجود دارد، احتمالاً مطالعه‌ی این برنامه ۲۱ روزه می‌تواند مفید باشد.
“برنامه ۲۱ روزه برای رهایی از مهرطلبی (هفته اول)”
نکاتی که هریت بریکر تحت عنوان برنامه اقدام (Action Plan) بیست و یک‌روزه مطرح می‌کند، بیست و یک گام برای کاهش نگاه مهرطلبانه و رهایی از مهرطلبی است. این‌که الزاماً آیا این ۲۱ گام را در ۲۱ روز می‌توان انجام داد یا نه، بستگی به قضاوت شما دارد.
اما برداشت ما این است که شاید آشنایی با این برنامه طی ۲۱ روز کافی باشد، اما هر یک از این اقدام‌ها یک پیشنهاد برای تغییر هستند و منطقی است آن‌ها را همواره در ادامه‌ی مسیر زندگی خود، مد نظر داشته باشیم.
گام اول – هنر نه گفتن
در اولین گام، بریکر بر این نکته تأکید می‌کند که وقتی میخواهید «نه» بگویید، مراقب باشید «بله» را بر زبان نیاورید.
تلاش برای تأمین رضایت دیگران، گاهی چنان در درون ما ریشه می‌کند، که احساس می‌کنیم نمی‌شود به سادگی به خواسته‌ها و انتظارات دیگران پاسخ منفی داد.
اگر سعی کنیم در پاسخ دادن (خصوصاً پاسخ مثبت) عجله نکنیم، احتمال این‌که برخلاف میل خود زیر بار تعهدهای مختلف برویم، کاهش پیدا می‌کند.
گام دوم – پاسخِ منفی خود را تکرار کنید و آری نگویید
گام دوم، به نوعی در راستای گام اول است. کسی که درخواستی را مطرح می‌کند، ممکن است به سادگی عقب‌نشینی نکند.
بنابراین باید تمرین کنید که وقتی پاسخ شما واقعاً منفی است، هنگامی که درخواست طرف مقابل به شکلی دیگر یا از کانالی متفاوت مطرح می‌شود، باز هم پاسخ منفی خود را تکرار کنید.
اگر موضع‌گیری اولیه‌ی شما و رد آن درخواست بر اساس محاسبه و منطق بوده، منطقی است تکرار درخواست، پاسخ شما را تغییر ندهد.
گام سوم – پیشنهاد متقابل یک ابزار مهم و ارزشمند است
سومین گامی که بریکر مطرح می‌کند، یکی از شناخته‌شده‌ترین ابزارها هنگام امتیازدهی و تبادل امتیازات در مذاکره است. چیزی که به آن، پیشنهاد متقابل یا Counter-offer می‌گویند.
گاهی اوقات، وقتی کسی درخواستی را مطرح می‌کند، ما چنین فکر می‌کنیم که: «الان باید یا این درخواست را بپذیرم و یا آن را رد کنم. گزینه‌ی سومی وجود ندارد.»
اما در اغلب موارد، گزینه‌ی سومی هم وجود دارد و آن، ارائه‌ی پیشنهاد متقابل است.
شما می‌توانید درخواست طرف مقابل را نپذیرید، اما آن را به صورت کامل هم رد نکنید. بلکه پیشنهاد دیگری را که برای خودتان مناسب است و بخشی از خواسته‌ی او را نیز تأمین می‌کند، مطرح کنید.
شاید شما نخواهید به درخواست دوست‌تان – که پیشنهاد کرده امشب با هم به سینما بروید – پاسخ مثبت بدهید. اما در عین حال، علاقه‌مند باشید که یکی از جمعه‌های پیش رو را با او بگذرانید (یا این‌که امشب با او باشید، اما به جایی غیر از سینما بروید).
گام چهارم – تمرین تکنیک ساندویچ
چهارمین گام نیز، هم‌چنان ادامه‌ی بحثِ مهارت نه گفتن است.
بریکر در این گام، به تکنیک ساندویچ اشاره می‌کند. تکنیک ساندویچ به این معناست که وقتی می‌خواهیم پاسخ منفی بدهیم، این پاسخ منفی را میان دو پیام مثبت قرار دهیم.
کسانی که در زمینه‌ی انتقاد کردن آموزش دیده‌اند، قاعدتاً این تکنیک را در آن‌جا شنیده و آموخته‌اند.
گام پنجم – تکنیک ساندویچ معکوس
در گام چهارم به این نکته اشاره شد که پاسخ منفی را بین دو پیام مثبت قرار دهیم.
اما حالت دیگری هم وجود دارد: شما نمی‌خواهید پاسخ منفی بدهید و صرفاً میخواهید یک پیشنهاد متقابل (پاسخ مثبت اما متفاوت از خواسته‌ی طرف مقابل) مطرح کنید.
در این حالت، تکنیک ساندویچ معکوس می‌تواند مفید باشد. به این معنا که در آغاز و پایان پیام خود، نکات منفی را بگنجانید (مثلاً چرا خواسته‌ات را نمی‌پذیرم و نیز این‌که چرا تحت هر شرایطی، حتی با تکرار، نخواهم توانست آن خواسته را بپذیرم).
سپس در میانه‌ی پیام، پیشنهاد متقابل خود را مطرح کنید (با این کار، ارزش پیشنهاد متقابل شما بیشتر به چشم خواهد آمد.
گام ششم – ده فرمان مهرطلبی را بازنویسی کنید
هریت بریکر ده فرمان مهرطلبی را در قالب بایدها و نبایدهای ذهنی مطرح می‌کند و معتقد است که این گزاره‌ها، در ذهن افراد مهرطلب، تثبیت شده‌اند و ریشه دوانده‌اند :
- من همیشه باید کاری را که دیگران می‌خواهند و انتظار دارند یا نیاز دارند انجام دهم.
- من باید مراقب اطرفیانم باشم؛ مستقل از این‌که از من کمک خواسته باشند یا نه.
- من همیشه باید به مشکلات دیگران گوش بدهم و برای حل مشکل آن‌ها نهایت تلاش خودم را به‌کار بگیرم.
- باید همیشه مهربان و خوش‌برخورد باشم و احساسات هیچ‌کس را جریحه‌دار نکنم.
- من باید همیشه دیگران را نسبت به خودم در اولویت قرار دهم.
- هیچ‌وقت نباید به کسی که به من نیاز دارد یا خواسته‌ای را مطرح می‌کند، پاسخ منفی بدهم.
- هیچ‌وقت نباید هیچ کس را به هیچ شکل، نامید و مأیوس کنم.
- من همیشه باید شاد و سرحال باشم هیچ‌نوع احساسات منفی را پیش چشم دیگران بروز ندهم.
- من باید همیشه همه را از خودم خشنود و شاد کنم.
- من هیچ‌وقت نباید بار مشکلات و مسائل خودم را روی دوش دیگران بگذارم.
در برنامه‌ی پیشنهاد بریکر، ششمین گام در رهایی از مهرطلبی این است که این ده فرمان را بنویسید و سپس سعی کنید مورد به مورد، آن‌ها را بازنویسی کنید. این بازنویسی می‌تواند در حد نرم کردن بعضی جمله‌ها، تغییر قیدها و یا تغییر کلی مفهوم یک جمله باشد.
گام هفتم – هفت انتظار خود را از دیگران بازنویسی کنید
علاوه بر ده فرمان مهرطلبی، بریکر یک فهرست هفت‌گانه هم دارد که به مخاطبان خود توصیه می‌کند به بازنویسی، تغییر و تعدیل آن نیز فکر کنند.
این فهرست هفت‌گانه، شامل بایدهایی است که ما برای دیگران در نظر می‌گیریم و به بیان دیگر، حاوی انتظاراتی است که از دیگران داریم:
- دیگران باید من را به خاطر کارهایی که برایشان انجام داده‌ام، دوست بدارند و تحسین کنند.
- دیگران باید همیشه به خاطر زحمت زیادی که برای خشنود کردن آن‌ها کشیده‌ام، مرا دوست داشته باشند و تأیید کنند.
- دیگران نباید هرگز مرا نفی یا نقد کنند؛ چون من همیشه کوشیده‌ام انتظارات و خواسته‌های آن‌ها را مد نظر قرار داده و رعایت کنم.
- دیگران باید به خاطر برخورد و رفتار خوبی که با آن‌ها داشته‌ام، همواره با من مهربان بوده و مراقبم باشند.
- چون من همیشه با دیگران خوب و مهربان بوده‌ام، آن‌ها هرگز نباید احساسات من را جریحه‌دار کرده یا با من، غیرمنصفانه برخورد کنند.
- حالا که دیگران را به خودم وابسته کرده‌ام و به من نیاز دارند، هرگز نباید من را ترک کرده یا رها کنند.
- من هر کاری توانسته‌ام برای اجتناب از تعارض و اختلاف و خشمگین شدن خود انجام داده‌ام؛ پس دیگران هم هرگز نباید از من خشمگین شوند.
به نقل از motamem.org
