اصطلاح مهرطلبی واژه‌ای است که در زبان فارسی، بیش از هر چیز به واسطه‌ی کتاب -مهرطلبی نوشته‌ی خانم هریت بریکر (Harriet Braiker) رایج شده است.
البته بریکر برای کتاب مهرطلبی در زبان انگلیسی عنوان Disease to Please را انتخاب کرده که می‌توان آن را به بیماری راضی کردن دیگران یا بیماری خشنود کردن دیگران یا توجه افراطی به آن‌چه خوشایند دیگران است ترجمه کرد.
آیا مهرطلبی یک بیماری است؟
خود هریت بریکر هم در مقدمه‌‌ی کتاب مهرطلبی توضیج می‌دهد که عنوان Disease to Please عنوانی است که هنگام حضور خود در برنامه‌ی تلویزیونی اپرا وینفری به‌کار برده و به‌نظر می‌رسد که هم‌وزن بودن disease و please در انتخاب این عنوان بی‌تأثیر نبوده است.
با این حال، نمی‌توان انکار کرد که مهرطلبی – خصوصاً در شکل افراطی آن – می‌تواند نوعی اختلال رفتاری محسوب شده یا نشانه‌ای از اختلال‌های رفتاری دیگر باشد.
به هر حال، بهتر است چنین فرض کنیم که مهرطلبی عنوانِ یک مسئله است که بسیاری از انسان‌ها گرفتار آن هستند. مسئله‌ای که جنبه‌های ذهنی، احساسی و رفتاری دارد به شکل‌های متنوع و گاه پیچیده بروز پیدا می‌کند.
پرسشنامه مهرطلبی
تست مهرطلبی که بریکر پیشنهاد کرده، یک آزمون استاندارد (پرسشنامه بر اساس چارچوب‌های علمی و به همراه کنترل پایایی و روایی) نیست. بلکه او می‌خواهد با این سوال‌ها، صرفاً تصویر بهتری از مولفه های مهرطلبی برای مخاطب ترسیم کند.
در ادامه سوال‌های مطرح شده در پرسشنامه ۲۴ سوالی مهرطلبی را بر اساس تفکیک موضوعی می‌خوانیم:
- جنبه‌های فکری و ذهنی:
برایم بسیار مهم است که تقریباً همه‌ی کسانی که در زندگی‌ام هستند، من را دوست بدارند.
نیازهای خودم را نسبت به نیازهای افرادی که دوست‌شان دارم، در اولویت دوم قرار می‌دهم.
اغلب برای دیگران کارهای زیادی انجام می‌دهم و حتی حاضر می‌شوم از من بهره‌کشی کنند، تا به علت‌های دیگر، من را طرد نکنند.
باور دارم که اگر دیگران من را به خاطر همه‌ی کارهایی که برایشان انجام می‌دهم، لازم داشته باشند، هرگز تنها نخواهم ماند.
اگر نیاز دیگران را نسبت به نیازهای خودم در اولویت قرار ندهم، فردی خودخواه محسوب خواهم شد و اطرافیان دیگر مرا دوست نخواهند داشت.
برای این‌که دوست‌داشتنی و شایسته‌ی مهر دیگران باشم، باید خودم را وقف دیگران کنم.
خوب بودن و خوبی کردن به دیگران است که می‌تواند تأیید، مهر و دوستی دیگران را جلب کند.
اگر همه‌ی وقتم را صرف دیگران نکنم، خودم را آدم بدی خواهم دانست.
- عادت‌های رفتاری:
همواره به تأیید دیگران نیاز داشته‌ام.
همیشه گیر کمک کردن به دیگران و خشنود کردن آن‌ها هستم.
معمولاً چنین است که پیش از انجام کاری برای خودم، هر کاری بتوانم برای دیگران انجام می‌دهم.
باید دیگران را راضی و خشنود کنم، حتی اگر برای این کار مجبور شوم از حال خوب خودم هزینه کنم.
هرگز نباید دیگران را برای هر چیزی که از من می‌خواهند، مأیوس و ناامید کنم؛ حتی وقتی می‌دانم خواسته‌هایش غیرمنطقی یا زیاده‌خواهانه است.
گاهی حس می‌کنم که دارم عشق و دوستی دیگران را با خوش‌خدمتی برای آن‌ها “می‌خرم”.
به ندرت کاری را به دیگران #تفویض می‌کنم.
وقتی به درخواست‌ها و خواسته‌های دیگران پاسخ منفی می‌دهم، احساس گناه می‌کنم.
- جنبه‌های احساسی و هیجانی:
معتقدم که تضاد و تعارض، هرگز دستاورد خوبی نخواهد داشت.
از خودم انتظار دارم که بتوانم هرگونه تضاد و تعارضی را مدیریت کنم و از سر بگذرانم.
برایم بسیار راحت‌تر است که بپذیرم حسم نسبت به خودم منفی باشد؛ تا این‌که حس منفی خودم نسبت به دیگران را ابراز کنم.
هر کاری از دستم بربیاید انجام می‌دهم تا از تعارض و مواجهه با دوستان، خانواده و همکاران اجتناب کنم.
تقریباً هیچ‌وقت برای حفظ [منافع و خواسته‌های] خودم، رو در روی دیگران قرار نمی‌گیرم؛ چون می‌ترسم خشمگین شوند یا به اختلافات و تعارضات دامن بزنم.
مواجهه شدن با اختلاف و تعارض، آن‌قدر در من اضطراب ایجاد می‌کند که تقریباً حس می‌کنم به شکل فیزیکی بیمار شده‌ام.
برایم بسیار دشوار است که از دیگران انتقاد کنم؛ حتی اگر انتقادم سازنده باشد. چون نمی‌خواهم کسی از دستم عصبانی شود.
اگر قرار باشد حرفی بزنم یا کاری کنم که ممکن است به خشمگین شدن دیگری منجر شود، اضطراب و معذب‌بودن را [در درون خود] تجربه می‌کنم.
بریکر معتقد است که اگر هر یک از توصیفات بالا در مورد شما مصداق داشته باشد، بیماری مهرطلبی (راضی کردن دیگران) در شما یک گام جدی‌تر خواهد بود.
او این دسته‌بندی را ارائه می‌کند:
- امتیاز ۰ تا ۴: عاری بودن از مهرطلبی یا مهرطلبی خفیف
- امتیاز بین ۵ تا ۹: سطح متوسط بیماری مهرطلبی
- امتیاز بین ۱۰ تا ۱۵: مهرطلبی در سطح متوسط رو به شدید
- امتیاز ۱۶ و بالاتر: مهرطلبی بسیار شدید، جدی و تثبیت شده
هریت بریکر به مخاطبان خود پیشنهاد می‌کند که پاسخ‌های مثبت خود را به ۲۴ گزینه‌ی فوق بررسی کنند و ببینند تراکم گزاره‌های درست (که آن‌ها را توصیف می‌کند) در کدام یک از سه بخش ذهنی، احساسی و رفتاری بالاست و در ادامه‌ی کتابش برای هر یک از سه بخش، راهکارهای مختلفی ارائه می‌کند.
تبعات مهرطلبی
بریکر مشکل در مدیریت زمان و کاهش عزت نفس را از جمله تبعات مهرطلبی می‌داند. در حدی که به خواننده‌ی خود می‌گوید: «اگر مهرطلب باشید، بعید است فرصت کافی در اختیارتان باشد که تمام کتاب من را بخوانید. پس فعلاً مستقیم به سراغ یکی از سه بخشی که فکر می‌کنید در مورد شما جدی‌تر و حادتر است بروید.»
- برگرفته از motamem.org
